Dr hab. Magdalena Płotka, prof. UG i dr Aleksandra Maria Kocot z Katedry Mikrobiologii (Pracownia Biologii Ekstremofili) z publikacją w prestiżowym czasopiśmie Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety (IF=15.786, 200 pkt. MEiN)
Publikacja pt. Phages and engineered lysins as an effective tool to combat Gram-negative foodborne pathogens stanowi przegląd najnowszych danych literaturowych z zakresu zastosowania fagów oraz endolizyn do zwalczania Gram-ujemnych patogenów występujących w produktach spożywczych. Zgodnie z najnowszymi raportami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) największy odsetek chorobotwórczych bakterii przenoszonych przez żywność stanowią Campylobacter, Salmonella, Yersinia, Escherichia coli i Listeria, zatem w większości przedstawiciele bakterii Gram-ujemnych. W świetle globalnego kryzysu antybiotykowego, poszukiwane są alternatywne metody walki z bakteriami. Wśród nich można wymienić bakteriofagi (fagi), czyli wirusy zwalczające bakterie oraz endolizyny, czyli białka lityczne pochodzenia fagowego. Zatem publikacja ta doskonale wpasowuje się w aktualne światowe trendy. Bakteriofagi stosowane są w medycynie do walki z infekcjami bakteryjnymi (terapia fagowa) jak również w przemyśle spożywczym w formie komercyjnych preparatów bakteriofagowych lub koktajli fagowych (np. SalmoFresh™, PhageGuard S™, SalmoPro®).
Zdecydowanie krótsza jest historia badań nad endolizynami. Ich potencjał antybakteryjny ukierunkowany jest głownie na zastosowanie medyczne (zaawanasowane badania kliniczne), natomiast zdecydowanie mniej badań dotyczy ich wykorzystania w sektorze spożywczym. Endolizyny, ze względu na często modułową budowę mogą być przedmiotem inżynierii genetycznej co stwarza możliwości projektowania nowych wariantów o pożądanych właściwościach.
Mając na uwadze, że to właśnie bakterie Gram-ujemne stanowią duży problem związany z zakażeniami w przemyśle spożywczym w publikacji przedstawiono najnowsze osiągnięcia z zakresu doskonalenia endolizyn w celu skutecznej eliminacji patogenów Gram-ujemnych. Wskazano m.in. na zastosowanie substancji chemicznych takich jak EDTA i peptydów antybakteryjnych (AMPs) osłabiających błonę zewnętrzną bakterii; projektowanie i otrzymywanie Artilysin®, Innolysins i Lysocins czy zastosowanie dendrymerów oraz liposomów w celu enkapsulacji endolizyn (szczegóły na rysunku). Zwrócono również uwagę na niepoznane dotąd kwestie jak zwalczanie biofilmów wielogatunkowych w zróżnicowanych matrycach żywnościowych, których zbadanie może w przyszłości zwiększyć praktyczne zastosowanie endolizyn w sektorze spożywczym.
Autorami publikacji są dr Aleksandra Maria Kocot, prof. Yves Briers oraz dr hab. Magdalena Płotka, prof. UG.
Współautorem publikacji jest również prof. Yves Briers z Katedry Biotechnologii Uniwersytetu w Ghent – światowej sławy specjalista z zakresu biotechnologii stosowanej, współtwórca VersaTile DNA assembly method.
Publikacja powstała w ramach projektu OPUS20, kierowanego przez dr hab. Magdalenę Płotkę, prof. UG (2020/39/B/NZ6/00589).
Szczegóły projektu: https://projekty.ncn.gov.pl/opisy/501670-pl.pdf
Link do publikacji: https://doi.org/10.1111/1541-4337.13145