Brasiliorchis schunkeana - tajemnice czarnej orchidei
Brasiliorchis schunkeana – jedyna naturalnie występująca czarna orchidea – została opisana po raz pierwszy w 1993 roku, a jej zasięg występowania ograniczony jest do stanu Espirito Santo w południowo-wschodniej Brazylii. Rośnie w nadmorskich lasach deszczowych Atlantyku na wysokości od 600 do 700 m n.p.m. jako mały, ciepłolubny epifit. Głównymi zapylaczami storczyków z neotropikalnego podplemienia Maxillariinae, do którego należy B. schunkeana, są pszczoły bezżądłowe (Meliponini). Jednak prawie czarne kwiaty Brasiliorchis schunkeana na pierwszy rzut oka wykazują adaptacje kwiatowe, które mogą sugerować inny syndrom zapylania – sapromiofilię. Nigdy jednak nie zaobserwowano procesu zapylania tego wyjątkowego gatunku.
W grudniu w prestiżowym czasopiśmie BMC Plant Biology ukazały się wyniki badań dr Moniki Lipińskiej (KTRiOP), dr hab. Marka Gołębiowskiego, prof. UG (Wydział Chemii), prof. dr hab. Dariusza Szlachetko (KTRiOP) oraz dr hab. Agnieszki Kowalkowskiej (KCiER), których celem było kompleksowe poznanie atraktantów kwiatowych tego niezwykłego gatunku i zweryfikowanie, czy jego kwiaty posiadają adaptacje charakterystyczne dla taksonów zapylanych przez muchy, co stanowiłoby pierwszy dowód na występowanie sapromiofilii w podplemieniu Maxillariinae.
Uzyskane wyniki potwierdziły, że kwiaty Brasiliorchis schunkeana przypominają martwą materię organiczną, jednak badacze wskazali jeszcze jedną możliwą teorię – zapylanie przez nekrofagiczne pszczoły bezżądłowe z rodzaju Trigona, które do tej pory nigdy nie zostało opisane. Co więcej, dwie z substancji wykrytych za pomocą GC-MS okazały się być używane w leczeniu wielu chorób i mieć właściwości bakteriobójcze.
Lipińska, M.M., Gołębiowski, M., Szlachetko, D.L. et al. Floral attractants in the black orchid Brasiliorchis schunkeana (Orchidaceae, Maxillariinae): clues for presumed sapromyophily and potential antimicrobial activity. BMC Plant Biol 22, 575 (2022). https://doi.org/10.1186/s12870-022-03944-8
https://bmcplantbiol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12870-022-03944-8
