Historia
Historia Katedry Biologii Molekularnej Uniwersytetu Gdańskiego wiąże się nierozerwalnie z osobą prof. dr hab. Karola Taylora. Jest on uważany za jednego z pionierów tej dyscypliny naukowej w Polsce.
Historycznie rzecz ujmując Katedra Biologii Molekularnej istnieje od 1982 r. Niemniej jednak jako dyscyplina naukowa była uprawiana już od samego początku istnienia Uczelni, za sprawą prof. Karola Taylora. W związku z tym, gdy mowa o tworzeniu biologii molekularnej na Uniwersytecie Gdańskim, nie sposób nie wspomnieć ogromnych zasług jakie położyli na tym polu bliscy współpracownicy prof. Karola Taylora, a w szczególności prof. dr hab. Alina Taylor, prof. dr hab. Barbara Lipińska, dr hab. Romuald Skórko, dr Grażyna Konopa. W późniejszym czasie ogromną rolę w rozwoju Katedry Biologii Molekularnej odegrali wychowankowie prof. Karola Taylora, a w szczególności prof. dr hab. Józef Kur (który mimo, iż nigdy nie był formalnym pracownikiem Katedry Biologii Molekularnej, to jednak bardzo ściśle z nią współpracował i miał wielki wpływ na jej osiągnięcia) oraz prof. dr hab. Maciej Żylicz. To właśnie prof. Maciej Żylicz został w 1994 r. nowym kierownikiem Katedry Biologii Molekularnej, kiedy to nastąpiła wewnętrzna restrukturyzacja Katedry i wyodrębnienie w ramach tej jednostki trzech pracowni: jednej już wcześniej istniejącej - Pracowni Mikroskopii Elektronowej (kierowanej przez dr Grażynę Konopową) oraz dwóch nowych: Pracowni Biofizyki i Pracowni Genetyki Molekularnej.
Lata 90-te to okres bardzo dynamicznego rozwoju Katedry Biologii Molekularnej. U boku niekwestionowanych autorytetów, takich jak prof. Karol Taylor i prof. Maciej Żylicz, powstały nowe zespoły badawcze, kierowane przez młodych samodzielnych pracowników naukowych (dzisiaj profesorów), takich jak prof. dr hab. Krzysztof Liberek, prof. dr hab. Jarosław Marszałek, prof. dr hab. Igor Konieczny, prof. UG dr hab. Jan Kapuściński, prof. dr hab. Alicja Wawrzynów, dr hab. Wiesław Werel, prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn. W tym okresie została utworzona również nowatorska organizacyjnie jednostka, a mianowicie Pracownia Biologii Molekularnej Instytutu Biochemii i Biofizyki Polskiej Akademii Nauk afiliowanej przy Uniwersytecie Gdańskim. Pracownia ta łączy formalnie współpracę między Uniwersytetem Gdańskim, a Instytutem Biochemii i Biofizyki PAN w zakresie biologii molekularnej. W uznaniu dokonań naukowych prof. Karol Taylor i prof. Maciej Żylicz zostali uhonorowani Nagrodą Naukową Miasta Gdańska im. Jan Heweliusza, zaś prof. Maciej Żylicz został ponadto laureatem Nagrody Naukowej Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej - najbardziej prestiżowej nagrody naukowej w Polsce.
W 1996 r. nastąpił podział Katedry Biologii Molekularnej. Część pracowników przechodzi do nowo utworzonej Katedry Biologii Molekularnej i Komórkowej na powstałym 3 lata wcześniej Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Akademii Medycznej w Gdańsku (dziś Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego). Z samodzielnych pracowników naukowych byli to prof. Maciej Żylicz, prof. Krzysztof Liberek, prof. Igor Konieczny, prof. Jarosław Marszałek, prof. Alicja Wawrzynów, prof. Jan Kapuściński. Wcześniej na Wydział Farmacji Akademii Medycznej w Gdańsku przeszedł dr hab. Władysław Werel.
Po przejściu pracowników Katedry na Wydział Biotechnologii, włącznie z dotychczasowym kierownikiem, prof. Maciejem Żyliczem, nowym kierownikiem Katedry Biologii Molekularnej zostaje prof. Grzegorz Węgrzyn. Kontynuował on, wspólnie z prof. Karolem Taylorem, dotychczasową tematykę badawczą, a mianowicie prace nad regulacją procesów replikacji DNA i ekspresji genów w komórkach bakteryjnych, w szczególności na modelach badawczych plazmidów i bakteriofagów.
W 1997 r. zmarł prof. Karol Taylor. Mimo choroby był aktywny naukowo niemal do ostatniego dnia życia. Jeszcze na dwa tygodnie przed śmiercią omawiał szczegóły artykułu naukowego, który miał być wysłany do redakcji międzynarodowego czasopisma naukowego. Śmierć prof. Karola Taylora była ogromnym ciosem dla całej Katedry. Mimo to kolejne lata pokazały, że szkoła jaką stworzył nie tylko osiągała znakomite wyniki, gdy osobiście kierował jej działalnością, ale potrafił ją tak zorganizować, że po jego śmierci działa nadal efektywnie i rozwija się naukowo. Pracownicy tej Katedry uzyskali wiele nagród, m.in. nagrody przyznane przez Polskie Towarzystwo Biochemiczne i Polskie Towarzystwo Genetyczne za najlepsze prace doświadczalne, odpowiednio w zakresie biochemii i genetyki, wykonane w polskich laboratoriach, a kierownik Katedry, prof. Grzegorz Węgrzyn uzyskał subsydium profesorskiej Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej oraz został wyróżniony Nagrodą im. Jana Heweliusza.
Początek XXI wieku przyniósł w Katedrze Biologii Molekularnej znaczne rozszerzenie tematyki badawczej. Obok kontynuacji prac nad mechanizmami regulacji replikacji DNA i ekspresji genów w komórkach prokariotycznych, pracownicy Katedry prowadza badania genów, których produkty mają aktywność przeciwbakteryjną, poszukując ich w środowiskowych populacjach wirusów bakteryjnych (podejście metagenomiczne), badają mechanizmy genetyczne uwarunkowanych chorób człowieka oraz opracowują nowe metody leczenia lizosomalnych chorób spichrzeniowych, a także chorób nowotworowych. Na przykładzie rycyny, silnej toksyny z nasion rącznika, adają w jaki sposób regulowany jest transport białek w komórkach ssaków. Przedmiotem badań są również porosty: ich zmienność genetyczna, filogeneza, sposoby pomnażania i regulacja biosyntezy wtórnych metabolitów.
Niewątpliwym wzmocnieniem kadrowym było zatrudnienie w Katedrze Pani prof. dr hab. Aliny Taylor, wcześniej wieloletniego kierownika Katedry Biochemii Uniwersytetu Gdańskiego. Ponadto samodzielność naukową uzyskali kolejni pracownicy Katedry Biologii Molekularnej: prof. GUMed dr hab. Michał Obuchowski (obecnie w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym), prof. UG dr hab. Anna Herman-Antosiewicz, prof. UG dr hab. Agnieszka Szalewska-Pałasz, prof. UG dr hab. Joanna Jakóbkiewicz-Banecka, prof. UG dr hab. Marcin Łoś, dr hab. Katarzyna Potrykus, a także osoby zatrudnione we wspomnianej wcześnie Pracowni Biologii Molekularnej Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN afiliowanej przy Uniwersytecie Gdańskim: prof. PAN dr hab. Alicji Węgrzyn, dr hab. Agata Czyż i prof. PAN dr hab. Magdalena Gabig-Cimińska. Wobec rozszerzającej się i różnicującej tematyki badawczej utworzono w ramach Katedry nowe pracownie. Aktualnie w skład Katedry Biologii Molekularnej wchodzą: Pracownia Genetyki Molekularnej, Pracownia Genetyki Człowieka, Pracownia Sygnalizacji Wewnątrzkomórkowej oraz Pracownia Biologii Molekularnej Bakterii.
W Katedrze realizowanych jest ponad dwadzieścia grantów badawczych, finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Fundację na Rzecz Nauki Polskiej. Nasze publikacje stanowiły ok. 20% sumarycznego wskaźnika Impact Factor dla Wydziału Biologii w ostatnich latach. Wielu naszych doktorantów oraz młodych pracowników otrzymało prestiżowe stypendia, zarówno lokalne jak i ogólnopolskie (w tym m.in. w programie START Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej).
