Artykuł pt. Reticulate evolutionary history underpins a revised generic circumscription of Paphiopedilum (Orchidaceae): insights from integrative phylogenomics and historical biogeography został opublikowany w BMC Plant Biology

Artykuł pt. Reticulate evolutionary history underpins a revised generic circumscription of Paphiopedilum (Orchidaceae): insights from integrative phylogenomics and historical biogeography został opublikowany w BMC Plant Biology: https://bmcplantbiol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12870-025-07123-3

Autorami pracy są badacze naszego Wydziału - dr hab. Marcin Górniak, dr Natalia Olędrzyńska (Katedra Genetyki Ewolucyjnej i Biosystematyki) oraz Prof. dr hab. Dariusz L. Szlachetko (Katedra Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody) 

Paphiopedilum, rodzaj storczyków obejmujący tzw. sabotki, charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem morfologicznym i złożoną historią ewolucyjną. Badanie koncentruje się na jego filogenetyce i biogeografii, mając na celu rewizję klasyfikacji taksonomicznej w oparciu o dane molekularne, morfologiczne i biogeograficzne. Analizy oparte na markerach jądrowego i plastydowego DNA ujawniły istotne rozbieżności filogenetyczne, które wskazują na siateczkowaty charakter ewolucji tego rodzaju, wynikający zarówno z hybrydyzacji, jak i niekompletnego sortowania linii. Zrekonstruowana historia biogeograficzna sugeruje, że Paphiopedilum wywodzi się z Azji Południowo-Wschodniej, gdzie w miocenie doszło do radiacji związanej ze zmianami klimatycznymi i geologicznymi. Proponowana nowa klasyfikacja dzieli Paphiopedilum na trzy rodzaje: Parvisepalum, Brachypetalum i Paphiopedilum sensu stricto, z dalszym wyróżnieniem sześciu podrodzajów w obrębie Paphiopedilum s.str. Wyniki te podkreślają znaczenie integracji danych genomowych, morfologicznych i biogeograficznych w badaniach systematyki storczyków oraz wskazują na konieczność dalszej analizy procesów hybrydyzacji i przepływu genów, które miały istotny wpływ na ewolucję tego zróżnicowanego rodzaju.
 

Rycina 1.

Filogeneza rodzaju Paphiopedilum uzyskana metodą wnioskowania bayesowskiego na podstawie połączonego zestawu danych niskokopijnych genów jądrowych PHYC, ACO i DEF4. Wartości prawdopodobieństwa posteriori (PP) podano nad gałęziami. Adnotacje taksonomiczne na drzewie filogenetycznym odzwierciedlają nową systematykę zaproponowaną w tym badaniu.

Rycina 2.

Filogeneza rodzaju Paphiopedilum uzyskana metodą wnioskowania bayesowskiego na podstawie połączonego zestawu danych niskokopijnych genów jądrowych PHYC, ACO i DEF4. Na drzrewo naniesiono kluczowe cechy użyte do taksonomicznego wyznaczenia głównych kladów. Wskazano synapomorfie morfologiczne oraz cechę cytogenetyczną „wielokrotne duplikacje 5S rDNA” (pozycja 9). Drzewo uwidacznia zarówno relacje genetyczne, jak i ewolucyjne znaczenie specyficznych cech morfologicznych, które są kluczowe dla definiowania granic taksonomicznych w obrębie rodzaju.