Publikacja zespołu projektowego dr hab. Anny Aksmann, prof. UG w prestiżowym czasopiśmie “Journal of Hazardous Materials”
Zespół w składzie dr hab. Anna Aksmann, prof. UG (autor korespondencyjny) i mgr Darya Harshkova z Katedry Fizjologii i Biotechnologii Roślin (Wydział Biologii UG) oraz dr Ivan Liakh (pierwszy autor) i dr hab. n. farm. Bartosz Wielgomas, prof. GUMed (autor korespondencyjny) z Katedry i Zakładu Toksykologii (Wydział Farmacji GUMed), we współpracy z Algatech Centre (Czeska Akademia Nauk) opublikował oryginalną pracę badawczą zatytułowaną „Green alga Chlamydomonas reinhardtii can effectively remove diclofenac from the water environment – a new perspective on biotransformation” (Liakh, I., Harshkova, D., Hrouzek, P., Bišová, K., Aksmann, A., & Wielgomas, B. 2023. Journal of Hazardous Materials, 131570, http://dx.doi.org/10.1016/j.jhazmat.2023.131570).
„Journal of Hazardous Materials” (Q1; IF = 14,99; MNiSW = 200) zajmuje szóste miejsce w rankingu SJR w kategorii „environmental science - pollution”, do której zaklasyfikowane jest łącznie 156 czasopism.
Praca powstała jako wynik badań prowadzonych w ramach projektu NCN OPUS [UMO-219/35/B/NZ9/01567] realizowanego przez konsorcjum UG-GUMed i dotyczy potencjału remediacyjnego glonów jednokomórkowych w zakresie usuwania ze środowiska wodnego substancji leczniczych, stanowiących coraz większe zagrożenie ekotoksykologiczne. Przed wyborem odpowiedniego szczepu glonów do remediacji należy odpowiedzieć na dwa pytania: jakie metabolity mogą potencjalnie powstać podczas biotransformacji i jak odporny jest analizowany szczep na mieszaninę związku macierzystego i metabolitów, które pojawiają się w trakcie hodowli? W omawianej pracy oceniono potencjał remediacyjny modelowej zielenicy jednokomórkowej Chlamydomonas reinhardtii w odniesieniu do diklofenaku (DCF) – jednej z substancji leczniczych stosowanych do produkcji niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W tym celu przeanalizowano wrażliwość C. reinhardtii na DCF oraz jego zdolność do biosorpcji, bioakumulacji i biotransformacji tej substancji. Stwierdzono, że nawet przy stosunkowo wysokim stężeniu DCF glony zachowały swoją żywotność i były w stanie usunąć (37,7%) DCF ze środowiska. Odkryto szeroką gamę metabolitów diklofenaku (38 produktów transformacji), z których wiele jest charakterystycznych raczej dla szlaków biochemicznych zwierząt i bakterii, niż dla metabolizmu roślin. Ze względu na tak dużą liczbę wykrytych produktów, z których 18 nie było wcześniej wymienianych w literaturze przedmiotu, zaproponowany w pracy schemat transformacji DCF przez C. reinhardtii nie tylko znacząco przyczynia się do poszerzenia wiedzy w tej dziedzinie, ale także pozwala zasugerować możliwe ścieżki degradacji ksenobiotyków o podobnej budowie. Analiza bilansu masy podczas zaniku DCF wskazuje, że prócz biotransformacji w jego usuwaniu mogą brać udział inne procesy, takie jak biosorpcja, tworzenie pozostałości nieekstrahowalnych czy całkowity rozkład w cyklach metabolicznych, a odkrycia te otwierają ciekawe perspektywy dalszych badań.