Artykuł pt. External Glands of Nepenthes Traps: Structure and Potential Function został opublikowany w czasopiśmie International Journal of Molecular Sciences

Artykuł pt. External Glands of Nepenthes Traps: Structure and Potential Function został opublikowany w czasopiśmie International Journal of Molecular Sciences:
🔗 https://doi.org/10.3390/ijms26167788

Wśród autorów publikacji znaleźli się badacze z Uniwersytetu Gdańskiego – dr Małgorzata Kapusta oraz dr hab. Krzysztof Banaś, prof. UG (Wydział Biologii, Laboratorium Bioobrazowania i Katedra Ekologii Roślin) – współautorzy pracy prowadzonej w ramach wieloletniej współpracy z prof. dr hab. Bartoszem J. Płachno z Wydziału Biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Publikacja dotyczy struktur zewnętrznych gruczołów pułapek roślin mięsożernych z rodzaju Nepenthes. Autorzy opisują budowę i potencjalne funkcje włosków gruczołowych występujących na powierzchni dzbanków Nepenthes bicalcarata i N. albomarginata. Analizy przeprowadzono z wykorzystaniem mikroskopii konfokalnej, elektronowej oraz immunohistochemii ścian komórkowych, z użyciem zestawu przeciwciał skierowanych przeciwko homogalakturonanom i hemicelulozom.

Uzyskane wyniki wskazują, że niektóre trichomy Nepenthes mają cechy aktywnych gruczołów – zawierają komórki endodermalne z pasemkami Caspary’ego, komórki transferowe oraz charakteryzują się nieciągłą kutykulą, co umożliwia transport wodnych roztworów. Obecność homogalakturonanów i hydrofilowych hemiceluloz potwierdza, że przez ściany tych komórek może zachodzić przepływ wody i substancji rozpuszczalnych. Autorzy sugerują, że gruczoły te mogą pełnić funkcję hydatodów lub hydropotów, uczestnicząc w regulacji wodnej pułapek.

Praca stanowi pierwszy szczegółowy opis budowy ścian komórkowych i potencjalnych funkcji zewnętrznych gruczołów Nepenthes, podkreślając znaczenie integracji badań ultrastrukturalnych i immunocytochemicznych w analizie adaptacji roślin mięsożernych.

Praca stanowi kolejny etap wieloletnich wspólnych badań zespołu Uniwersytetu Gdańskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego nad ultrastrukturą i funkcjami gruczołów roślin mięsożernych, realizowanych z wykorzystaniem nowoczesnych technik bioobrazowania i analizy immunocytochemicznej.

Analiza ścian komórkowych gruczołów zewnętrznych Nepenthes bicalcarata
Zielony sygnał wskazuje obecność pektyn – jednego z głównych składników ściany komórkowej – w komórkach tworzących gruczoły powierzchniowe dzbanków tej rośliny mięsożernej. Badania immunofluorescencyjne ujawniły, że pektyny o niskim stopniu metylacji (wykrywane przez przeciwciała JIM5, LM19 i CCRC-M38) są szczególnie obfite w ścianach komórek trzonka i podstawy gruczołu. Obserwacje te sugerują, że skład ściany komórkowej odgrywa istotną rolę w transporcie wody i substancji w tych wyspecjalizowanych strukturach wydzielniczych.

Morfologia rośliny i pułapek Nepenthes bicalcarata
Na zdjęciach widoczna jest roślina dzbanecznikowa Nepenthes bicalcarata wraz z jej charakterystycznymi pułapkami liściowymi. Mikroskopia skaningowa (SEM) ujawnia dwa typy włosków na zewnętrznej powierzchni dzbanków – tarczkowate (peltate) i kępkowe (tufted) – które pokrywają obszar w pobliżu perystomu (krawędzi otworu pułapki). Struktury te odgrywają rolę w regulacji wymiany gazowej, transporcie wody i potencjalnie w ochronie powierzchni pułapki. Obrazy pokazują zarówno makroskopową budowę dzbanków, jak i złożoną mikrostrukturę ich powierzchni.