Formikarium na Wyspie Darwina

Miło nam poinformować, że nasz Wydział wzbogacił się o formikarium, które znalazło swoje miejsce w holu głównym, na Wyspie Darwina.

Formikarium (łac. formica - mrówka) jest sztucznym pomieszczeniem służącym do hodowli i obserwacji mrówek. Wyróżnia się w nim dwie części - gniazdową i wybieg, zwany areną. Gniazdo zamieszkuje królowa składająca jaja oraz robotnice. Natomiast arena stanowi miejsce zdobywania pokarmu oraz składowania odpadków i nieczystości wynoszonych z gniazda.

W naszym formikarium wspaniale zadomowił się egzotyczny gatunek, Atta cephalotes. Mrówki tnące liście, mrówki parasolowate czy mrówki grzybiarki - tak właśnie nazywa się te pracowite społeczne owady. Ich naturalnym miejscem występowania są lasy tropikalne Ameryki Środkowej i Południowej oraz tropikalne rejony Meksyku, gdzie kolonia zbudowana z milionów osobników o zróżnicowanej budowie morfologicznej tworzy ogromne, sięgające niekiedy kilku metrów sześciennych gniazda. Podstawą do jego konstrukcji są hodowane przez mrówki grzyby wyrastające ze zbitej masy fragmentów roślin, które robotnice tną i nawożą własnymi odchodami. Grzyby są również dla mrówek bazą pokarmową.

W gnieździe znajdują się komory oraz skomplikowana sieć korytarzy, a blisko jego centrum, w specjalnie do tego przeznaczonej komorze, przebywa królowa otoczona świtą pielęgnujących ją mrówek. Kolonie cechuje silny polimorfizm, a tym samym podział na kasty. Pojedyncza królowa jest największym osobnikiem w gnieździe. Jej córki mogą pełnić rolę zbieraczek osiągając małe (< 1cm), średnie lub duże (> 1,5 cm) rozmiary ciała, a także żołnierzy o silnie rozwiniętych żuwaczkach, którzy bronią kolonii.  Robotnice, które  pozostają w gnieździe są z reguły mniejsze i wypełniają różne zadania począwszy od opieki nad potomstwem, budowy korytarzy i komór, a skończywszy na hodowli grzybów. Obserwacja tych drobnych bezkręgowców dostarcza wiele radości i choć z pozoru wykonują one niemal te same czynności każdego dnia, to zachowanie ich bywa tak bardzo zaskakujące i fascynujące, że trudno oderwać od nich wzrok.

Opracowanie: dr Aleksandra Urbanek, Katedra Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii