O nas

Początki Katedry sięgają 1967 r., gdy Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Gdańsku zwróciła się do Feliksa Piotrowskiego z propozycją organizacji studiów biologicznych na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi, który w 1970 r. stał się jednym z wydziałów Uniwersytetu Gdańskiego.

 

Nowo powstały Wydział ulokowano w budynku dawnej szkoły podstawowej przy alei Marszałka Piłsudskiego 46 (wówczas ul. Czołgistów). Najwyższe piętro budynku zostało przydzielone Katedrze Zoologii. Zaplanowano tu zarówno sale dydaktyczne, jak i skromne pomieszczenia dla pracowników. Przez pewien czas mieścił się tu także pokój gościnny dla dojeżdżających pracowników. Początkowo w pomieszczeniach Katedry znajdowało się zaledwie kilka krzeseł i stołów. Pierwsze przyrządy, takie jak siatki do zbierania materiałów naukowych i dydaktycznych zostały wykonane własnym sumptem przez asystentów, łącznie z oprzyrządowaniem stołów do ćwiczeń własnoręcznie wymalowano także część pomieszczeń, m.in. pokój z materiałami do ćwiczeń i fotografiki (ciemnia). Pracownicy rektoratu powoli przestawali się dziwić, że istnieje biologia i coraz częściej pomagali w organizacji zakupów sprzętu, m.in. lup czy mikroskopów. A i tak przez blisko semestr mikroskopy do ćwiczeń i inny sprzęt optyczny przywożono z Akademii Medycznej w Gdańsku - sprzęt ten pierwsi pracownicy Katedry wnosili co tydzień na piąte piętro. Zajęcia dydaktyczne z zoologii w 1967 r. rozpoczęły się dopiero w listopadzie, kiedy to zdołano zebrać w terenie materiał i przygotować do ćwiczeń. Równocześnie opracowano program ramowy zajęć. Ćwiczenia odbywały się w salach Katedry, natomiast wykłady (ze względu na brak dużych sal) prowadzono m. in. w Yacht Club Gdynia oraz w świetlicy PKP Gdynia Główna. Po latach w budynku w Gdyni pojawiły się większe sale wykładowe i pracownie. Stało się to możliwe, gdyż kilka jednostek biologicznych przeniosło się do Gdańska. Do 2012 r. Katedra posiadała tam 14 pomieszczeń (całe piąte piętro i większość czwartego), w tym standardowo wyposażone laboratoria, bibliotekę, dwie sale ćwiczeń, pracownię magisterską oraz zwierzętarnię. Od października 2012 r. Katedra znów zajmuje najwyższe piętro nowego budynku Wydziału Biologii w skrzydle C, przy ul. Wita Stwosza 59. Zajęcia dydaktyczne i badania w katedralnych laboratoriach prowadzone są na powierzchni niemal dwukrotnie większej niż w przed przeprowadzką do kampusu oliwskiego. Wizytówką Katedry i ozdobą Wydziału Biologii jest stała ekspozycja Muzeum Inkluzji w Bursztynie zlokalizowana na parterze nowego budynku.

 

Od początku z działalnością Katedry związanych było wielu pracowników. W 1967 r., w lipcu rozpoczął pracę Sławomir Kadulski, a we wrześniu - Stanisław Piątkowski. Kolejno w Katedrze pojawiły się Beata Raś (Frydel) i Danuta Białko. Przez pewien czas z Katedrą Zoologii, do czasu utworzenia Zakładu Ekologii Zwierząt, były związane Maria Wieloch i Barbara Weiss. W latach 70-tych po przejściu pierwszego cyklu studiów została zatrudniona absolwentka Katedry Zuzanna Szczęsna (1972-1983). Następnie, po ukończeniu studium doktoranckiego w Instytucie Parazytologii PAN w Warszawie, pracę w Katedrze rozpoczął Jerzy Rokicki (1973-2012). W 1978 r. dołączył Ryszard Szadziewski, który tak jak wielu był absolwentem UMK w Toruniu. Następna grupa pracowników to wypromowani w Katedrze Zoologii Bezkręgowców w latach 80-tych i 90-tych: Jarosław Krzywiński (zatrudniony w latach 1986-2000), Elżbieta Kaczorowska (od 1988), Wojciech Giłka (od 1993), Leszek Rolbiecki (od 1998), Elżbieta Sontag (od 2001) oraz Joanna Izdebska (od 1991), absolwentka UAM w Poznaniu, i Sławomira Fryderyk (1993-2014), która uzyskała tytuł magistra w zaprzyjaźnionej Katedrze Ekologii i Zoologii Kręgowców. W latach 1992-1995 na stanowisku asystenta pracowała Monika Nawieśniak (Kończyk). Przez rok (2013/14) na stanowisku adiunkta pracował także Piotr Cuber, absolwent Uniwersytetu Śląskiego. Pracownikiem o najkrótszym stażu jest Jacek Szwedo, przyjęty w 2014 r. na stanowisko profesora nadzwyczajnego UG. Warto wspomnieć, że w latach 1976-1982 stanowisko docenta w Katedrze zajmował Tadeusz Sywula, pełniący funkcję kierownika Pracowni Systematyki Eksperymentalnej. Natomiast w latach 1975-1978 stanowisko asystenta dydaktyczno-naukowego zajmował Jan Warzocha, obecnie pracownik Morskiego Instytutu Rybackiego. Pracowników dydaktycznych i naukowo-dydaktycznych z dużym zaangażowaniem niemal od początku wspomagali pracownicy techniczni: Krystyna Zaorska (Szczukocka) (1968-1982), Joanna Wojewoda (od 1973), Jolanta Dobryńczuk-Szeler (1975-2006), Iwona Soldenhoff (1993-2008), Marta Gwizdalska-Kentzer (od 2006) oraz Adam Januszkiewicz (od 2008).

 

Utworzona w 1967 r. Katedra Zoologii została przemianowana na Zakład Zoologii (1971), następnie na Zakład Zoologii Bezkręgowców (1972), Katedrę Zoologii Bezkręgowców (1981) oraz Katedrę Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii (2012). Przez pierwsze 24 lata (1967-1991) kierownikiem Katedry był Feliks Piotrowski - mistrz wszystkich starszych pracowników. Od 1991 r. kierownikiem Katedry Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii jest Ryszard Szadziewski, z którego inspiracji nastąpił podział Katedry na następujące pracownie:

 

• Pracownia Parazytologii i Zoologii Ogólnej istnieje od 1991 r.; w ramach reorganizacji, w 2012 r. włączono do niej Pracownię Zoologii Morskiej. Zajmuje się badaniami pasożytów zarówno kręgowców, jak i bezkręgowców.

• Pracownia Zoologii Systematycznej istnieje od 1991 r. Prowadzi badania nad taksonomią i ekologią współczesnych i fosylnych owadów, głównie muchówek.

• Pracownia - Muzeum Inkluzji w Bursztynie utworzona w 1998 r. w celu gromadzenia i badania inkluzji zwierzęcych z bursztynu bałtyckiego, głównie owadów.

 

Obecnie pracownicy naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni oraz doktoranci Katedry Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii prowadzą zajęcia ze studentami studiów stacjonarnych i niestacjonarnych I oraz II stopnia na Wydziałach Biologii, Chemii oraz Nauk Społecznych. Wykładowcy naszej Katedry prowadzili także wykłady i ćwiczenia na Wydziale Oceanografii i Geografii. Większość zajęć realizowana jest na kierunku Biologia. W ramach programu studiów I stopnia prowadzone są wykłady i ćwiczenia z przedmiotów obligatoryjnych, takich jak „Ewolucja i systematyka bezkręgowców”, Praktyczne zajęcia terenowe I” oraz wchodzących w skład bloków przedmiotowych „Biologia zwierząt” i „Biologia człowieka”. Te ostanie, realizowane na trzecim roku, prowadzą do uzyskania stopnia licencjata. Studenci studiów II stopnia mogą korzystać z wiedzy i doświadczenia naszych Pracowników wybierając specjalności Ekologia Zwierząt, Parazytologia oraz Biologia Medyczna, w ramach których przygotowują prace magisterskie. Tematyka tych prac koncentruje się głównie na badaniach faun regionalnych muchówek i pluskwiaków, owadów kopalnych, parazytofauny wybranych grup zwierząt kręgowych i bezkręgowych oraz entomologii sądowej. W seminariach i pracowniach dyplomowych uczestniczą także studenci kierunku Ochrona Środowiska Wydziału Chemii. Obecnie wykładowcy Katedry zaangażowani są również w realizację programu nowopowstałego kierunku Biologia Medyczna oraz studiów podyplomowych Waloryzacja i Ochrona Obszarów Przyrodniczych. Ich udział jest także przewidywany w programie tworzonych studiów II stopnia interdyscyplinarnego kierunku Kryminologia. W Katedrze Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii z inicjatywy E. Kaczorowskiej zostały utworzone czterosemestralne (pierwsze w Polsce) studia podyplomowe „Biologia Sądowa”. Średnio raz w roku odbywają się obrony rozpraw doktorskich promowanych w Katedrze. Od kilku lat w ramach europejskiego programu DEST (Distributed European School of Taxonomy) odbywają się tu szkolenia w zakresie taksonomii owadów, w których uczestniczyli młodzi naukowcy z Czech, Szwecji, Ukrainy, Wielkiej Brytanii, Izraela i Libanu.

 

Pracownicy Katedry aktywnie uczestniczą w wydarzeniach Uczelni, biorąc udział w programach edukacyjnych, naukowych oraz promujących Wydział i Katedrę (Bałtycki Festiwal Nauki, Targi Akademia, Zaproś Naukowca do Szkoły, Noc Biologów, Olimpiada Biologiczna, Światowy Dzień Muchówki, a także Dni Edukacji Prawniczej oraz Ogólnopolskie Obozy Adaptacyjne Studentów Prawa i Administracji „Adapciak”).

W sierpniu 2013 r. nastąpiło uroczyste otwarcie stałej ekspozycji edukacyjnej pod nazwą „Życie w lesie bursztynowym”, opartej na zbiorach Muzeum Inkluzji w Bursztynie, przygotowanej przez E. Sontag. Obecnie na zbiory naukowe Muzeum składa się ponad 13 000 inkluzji zwierzęcych stanowiąc tym samym jedną z największych kolekcji tego typu w Polsce i na świecie. Katedra Zoologii Bezkręgowców i Parazytologii posiada także bogate zbiory współczesnych owadów, roztoczy i helmintów deponowanych w Kolekcji Naukowej Bezkręgowców.

 

W Katedrze badania z zakresu entomologii są skierowane na poznanie owadów współczesnych i kopalnych (taksonomia, ewolucja, paleontologia, biogeografia, anatomia funkcjonalna, ekologia) oraz parazytologii (głównie biologia, ekologia i taksonomia pasożytów ryb, ptaków, ssaków, w tym człowieka), a więc mają znaczenie nie tylko poznawcze, ale też praktyczne. Badania są prowadzono na całym świecie, a wyniki są wysoko notowane, czego dowodem są liczne publikacje zamieszczane na łamach prestiżowych czasopism. Znalazło to także odzwierciedlenie w odznaczeniach państwowych i resortowych oraz nagrodach przyznawanych pracownikom Katedry. Ponadto pracownicy są autorami szeregu monografii, książek naukowych i podręczników. Warto nadmienić, że autorami rozdziałów najnowszego wielotomowego podręcznika Zoologii Wydawnictwa Naukowego PWN (2012) jest czwórka pracowników Katedry (R. Szadziewski, S. Kadulski, J.N. Izdebska, W. Giłka). Autorkami poczytnych książek są E. Kaczorowska („Wprowadzenie do entomologii sądowej”, 2009) oraz J.N. Izdebska („Wszy. Poznaj i pokonaj problem”, 2014).