Stefan Strawiński

7 marca 1995 roku zmarł Prof. Dr hab. Stefan Strawiński. Profesor odszedł od nas niespodziewanie. Jeszcze na kilka godzin przed śmiercią umawiał się z nami na wyjazd w teren, nad jezioro Druzno koło Elbląga, gdzie prowadził badania nad zimowaniem sikor. Wiadomość o nagłym odejściu Profesora wstrząsnęła gronem Jego współpracowników i przyjaciół. Opuścił nas nasz Mistrz, człowiek o wielkim sercu i otwartym umyśle, cieszący się powszechnym szacunkiem i uznaniem, zawsze obecny i aktywny w wielu dziedzinach życia akademickiego.

Prof. Stefan Strawiński urodził się 23 lipca 1921 roku w Warszawie. Rodzice Profesora - ojciec adwokat, a matka nauczycielka gimnazjum - mieszkali w Lublinie. Wybuch wojny przerwał Jego naukę w szkole. Maturę liceum przyrodniczego zdobył na kompletach tajnego nauczania. W okresie okupacji podjął pracę laboranta, a później asystenta technicznego w Państwowym Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach. Lata okupacji to także okres działalności konspiracyjnej Profesora. Był członkiem AK pełniąc funkcję podoficera broni. Należał również do tajnego kręgu starszo-harcerskiego. Za działalność w podziemiu był więziony przez gestapo w Kazimierzu, a później na zamku w Lublinie. Po wyzwoleniu Lubelszczyzny wstąpił na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy nowopowstałego UMCS w Lublinie. Jednocześnie przez rok studiował polonistykę na KUL-u. Po pierwszym roku studiów przeniósł się na studia biologiczne do Krakowa. Jako student V-go roku Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego UJ, został zatrudniony przez Prof. Dr H.Szarskiego na etacie asystenta w Katedrze Anatomii Porównawczej UMK w Toruniu. Tam Profesor przeszedł wszystkie etapy kariery naukowej. Po uzyskaniu habilitacji pełnił czasowo funkcję kierownika Stacji Naukowo-Badawczej Wydziału BiNoZ UMK, mieszczącej się w Siemionkach nad Jeziorem Gopło.

Kiedy zaczęto tworzyć Uniwersytet Gdański zaproponowano Profesorowi udział w jego organizacji, i tak 1 września 1968 roku przeniósł się do WSP w Gdańsku, stanowiącej zalążek przyszłego uniwersytetu. Rozpoczął pracę jako docent etatowy przy Katedrze Zoologii, organizując od podstaw laboratorium zoologii kręgowców. W tym czasie pełnił także funkcję przewodniczącego Zespołu Katedr i Zakładów Biologicznych. Po powołaniu Uniwersytetu Gdańskiego stworzył Zespół Ekologii Ptaków. Od 1973 do 1981 roku kierował Zakładem Ekologii Zwierząt, przekształconym później w Katedrę Ekologii i Zoologii Kręgowców. Jej kierownikiem pozostał do 1991 roku, tj. do odejścia na emeryturę.

Pomimo, że praca organizacyjna, badawcza i dydaktyczna, wypełniała prawie cały czas Profesora, znajdował jeszcze wolne chwile na pełnienie innych, dodatkowych obowiązków. W roku akademickim 1972/73 był wicedyrektorem Instytutu Biologii, a w roku 1980/81, jako dziekan kierował Wydziałem BiNoZ. Przez kilka kadencji był także członkiem Senatu UG. Działał w Komitetach Zoologii i Ekologii PAN, Komisji Biologicznej Komitetu Badań Morza PAN, a także zasiadał w Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Aktywnie działał w Polskim Towarzystwie Zoologicznym, pełniąc w nim przez kilka lat funkcję wiceprzewodniczącego Zarządu Głównego, Przewodniczącego Oddziału Gdańskiego i wiceprzewodniczącego Sekcji Ornitologicznej.

Prof. Strawiński był przyrodnikiem o szerokich zainteresowaniach. Początkowo zajmował się anatomią porównawczą, a obiektem jego badań były płazy. Szczególne miejsce w jego życiu zajmowała jednak ornitologia. Prawie 40 lat poświęcił badaniom naukowym nad ptakami. Były one Jego pasją. Profesora często można było spotkać z lornetką i notatnikiem o świcie na ulicach Torunia, kiedy prowadził tam obserwacje awifauny tego miasta. Swoimi badaniami włączył się w pionierski wówczas nurt w ornitologii, jakim był problem urbanizacji ptaków. Efektem Jego działalności w tej dziedzinie stała się książka "O ptakach, ludziach, miastach". Tu, na Wybrzeżu, Profesor przemierzał długie odcinki plaż wokół Zatoki prowadząc obserwacje ptaków wodnych zimujących na tym akwenie. Stał się inicjatorem długoletnich badań nad ekologią tej grupy ptaków, a także badań ornitologicznych w rejonie dalekiej północy. Ostatnie lata swojego życia poświęcał Profesor na gromadzenie danych na temat roli człowieka i jego problemów w otaczającym środowisku. Prowadził wykład monograficzny dotyczący tej tematyki oraz przygotowywał książkę zatytułowaną "Ekologiczne problemy człowieka". Pracował nad nią do końca swoich dni i pozostawił praktycznie gotowy maszynopis. Książka ukazała się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego w 1992 roku. Dorobek naukowy Profesora obejmuje 73 prace.

Poza aktywną działalnością badawczą, organizacyjną i społeczną Profesor zawsze wysoko cenił sobie i bardzo lubił pracę z młodzieżą. Posiadał wyraźny dar dydaktyczny. Studenci cenili Go nie tylko za wiedzę, ale także za koleżeński i bezpośredni stosunek do nich. Młodzieży poświęcał zawsze dużo czasu, zarówno na UMK, jak i tu na UG. Był inicjatorem i entuzjastą powstania Studenckiego Ruchu Naukowego. Łącznie przez 38 lat pełnił funkcje naukowego opiekuna Studenckich Kół Naukowych Biologów. Do końca opiekował się Sekcją Teriologiczną Naukowego Studenckiego Koła Biologów UG. Dla nas, najbliższych współpracowników, Profesor był nie tylko Mistrzem, był także naszym przyjacielem. Zawsze ogromnie życzliwy, zawsze zaangażowany w sprawy drugiego człowieka. Takt i wysoka kultura osobista Profesora sprawiały, że zawsze w zespole panowała atmosfera wzajemnej życzliwości i ciepła. Profesor potrafił się również z nami bawić. Był znakomity w opowiadaniu anegdot, świetnie komentował aktualne wydarzenia polityczne. Namawiał nas na koncerty, do teatru, czasem podrzucał coś z poezji, którą też tworzył.

Profesora nikt nie jest w stanie nam zastąpić. Pozostaniemy tylko w przekonaniu, że nie tak całkiem od nas odszedł. Jego myśli i dorobek pozostaną w nauce, w polskiej ornitologii, a pamięć o Nim żyć będzie w naszych myślach i sercach.

Pracownicy Katedry Ekologii
i Zoologii Kręgowców UG

Osoby chcące zamieścić na tej stronie teksty poświęcone Profesorowi, proszone są o nadsyłanie materiałów na mój adres