Koronawirus
Informacje o koronawirusie
Informacja w związku z zagrożeniem epidemiologicznym wywołanych wzrostem zachorowań w Europie na COVID-19
Od dwóch tygodni obserwujemy w Europie gwałtowny wzrost przypadków zakażeń układu oddechowego wywoływanych przez wirus SARS-CoV-2.
Ponieważ jest to nowy typ wirusa, nie opracowano jeszcze szczepionki, która chroniłaby przed zachorowaniem lub łagodziła przebieg choroby. Nie wiemy też, czy któryś z obecnie stosowanych leków przeciwwirusowych jest skuteczny w stosunku do SARS-CoV-2.
Najważniejszą, najtańszą i najskuteczniejszą linią obrony w takiej sytuacji jest:
1) minimalizowanie ryzyka zakażenia i transmisji wirusa; SARS-CoV-2 przenosi się drogą kropelkową, może także przez jakiś czas znajdować się na powierzchniach, z którymi się stykamy i zostać przeniesiony na błony śluzowe.
2) dbałość o zachowanie jak najlepszej kondycji zdrowotnej, tak by w przypadku zarażenia, organizm był w stanie sprawnie poradzić sobie z infekcją wirusową.
Dlatego:
Często i dokładnie myj ręce
Zawsze w przypadku korzystania ze środków transportu publicznego, dotykania ogólnie dostępnych przedmiotów czy powierzchni np. klamek, przycisków w windzie, po przyjściu do pracy, powrocie do domu, przed i po korzystaniu z toalety, no i oczywiście przed jedzeniem.
Używaj ciepłej (nie - gorącej!) wody i dokładnie namydl dłonie i nadgarstki. Zwróć uwagę na miejsca zwykle pomijane: kciuk, grzbiet dłoni, przestrzenie miedzy palcami.
Porządnie spłucz ręce pod bieżącą wodą i wysusz, najlepiej jednorazowym ręcznikiem. Czas mycia powinien wynosić około 20 sekund – mniej więcej tak długo, jak śpiewa się „Wlazł kotek na płotek”.
Kiedy nie możesz umyć rąk wodą z mydłem, stosuj chusteczki nasączone alkoholem (przeznaczone do skóry) lub preparaty (żele lub płyny) na bazie minimum 60% alkoholu. Pamiętaj, że alkohol wysusza skórę rąk, więc dbaj o jej kondycję przy pomocy kremów nawilżających.
Unikaj dotykania nosa, ust i oczu
Każdy z nas odruchowo dotyka swojej twarzy dłońmi i robi to wielokrotnie w ciągu dnia. Nasze dłonie, z kolei dotykają wielu powierzchni, które mogą być skażone wirusem. Bardzo łatwo w ten sposób przenieść wirusa na błony śluzowe jamy ustnej, nosowej lub śluzówkę oka. Z błon śluzowych wirus może dalej przeniknąć do wnętrza organizmu.
Na razie nie mamy dokładnych danych dotyczących przeżywalności wirusa SARS-CoV-2.
Pokrewny wirus, MERS-CoV, wywołujący Bliskowschodni Zespół Niewydolności Oddechowej, może przetrwać ponad 48 godzin w temperaturze pokojowej +20°C[1],[2] i do 72 godzin w +4°C[3].
Podczas kichania lub kaszlu zakrywaj usta używając jednorazowych chusteczek,
papierowych ręczników lub czegokolwiek, co możesz zwinąć i wyrzucić do kosza (najlepiej zamkniętego i otwieranego na pedał).
Natychmiast dokładnie umyj ręce wodą z mydłem lub odkaź preparatem na bazie minimum 60% alkoholu.
Nie polecamy kichania w zgięcie łokciowe. Większość ludzi zwykle odruchowo krzyżuje ręce na ramionach, co oznacza, że infekcyjne cząstki wirusa dostaną się z powrotem na nasze dłonie; jak często możesz zmienić ubranie w ciągu dnia?
Z resztą, co robisz, jeśli masz zwykły katar ….
Po prostu, w sezonie grypowym lub w przypadku epidemii, stale miej przy sobie jednorazowe chusteczki.
Dziel się z głową
Nie dawaj gryza,
nie wyjadaj chrupek, czipsów lub ciastek z tej samej paczki,
nie pij ze wspólnego kubka czy butelki.
(Koronawirusy są termolabilne, giną pod wpływem wysokich temperatur, niszczy więc je proces gotowania. )
Zachowaj bezpieczną odległość
Wirus przenosi się z zarażonego człowieka na człowieka zdrowego drogą kropelkową podczas kichania, kaszlu, ale także oddychania i mówienia. Skażone wirusem kropelki śliny i wydzieliny oddechowej są rozpryskiwane w powietrzu, które wdychasz.
Co oznacza bezpieczna odległość?
Kropelki o średnicy powyżej 5 mikrometrów zwykle nie pokonują dystansu większego niż ok 1 metr. (https://www.cdc.gov/infectioncontrol/guidelines/isolation/scientific-review.html).
Jednak podczas epidemii SARS w 2002 r. opisano przenoszenie się infekcyjnych cząstek na odległość nawet do 2 metrów [4]. Dlatego rozsądniej jest przyjąć, że bezpieczna odległość wynosi nie mniej niż 2 metry.
SARS-CoV-2 przenosi się również przez kontakt bezpośredni; pocałunek lub podanie ręki, na której mogą która może być skażone wydzieliny. Wirusa wykryto także we krwi, moczu, krwi, a także w wymazach z odbytu pobranych od osób zarażonych[5].
Unikaj dużych skupisk ludzi
Ogranicz do minimum „wizyty” w galeriach handlowych, zrezygnuj z udziału w masowych imprezach, itp. Jest to obecnie jedyny sposób na zahamowanie szerzenia się wirusa. W przypadku SARS-CoV-2, do zarażenia może dojść na skutek kontaktu z osobą, pozornie zdrową, która przechodzi infekcję SARS-CoV-2 bezobjawowo, bądź u której nie rozwinęły się jeszcze objawy choroby COVID-19.
Musisz wziąć po uwagę, że możesz nie tylko się samemu zarazić, ale także – nie wiedząc o tym – zarażać innych.
Zadbaj o swoją odporność
Wysypiaj się – podczas snu w organizmie uwalniane są substancje niezbędne do regeneracji i prawidłowej odpowiedzi immunologicznej. Zdrowo się odżywaj. Przestrzegaj zaleceń lekarskich odnośnie diety. Pamiętaj o codziennej aktywności fizycznej.
Uwaga! Palenie papierosów szkodzi! Badania wskazują, że osoby palące mają podwyższony poziom enzymu - konwertazy angiotensyny 2[6]. Jest to białko za pośrednictwem którego, wirus SARS-CoV-2 wchodzi do komórek[7].
Jeśli masz objawy przeziębienia lub objawy grypopodobne
Zostań w domu.
Nie idź na SOR albo do swojej przychodni lekarskiej, ponieważ istnieje ryzyko, że możesz zakazić wirusem innych pacjentów a także personel medyczny, który będzie musiał zostać poddany kwarantannie przez następne 14 dni.
Jeśli masz przesłanki, żeby przypuszczać, że gorączka, kaszel, duszność i problemy z oddychaniem, mogą być wywołane przez koronowirusa, to znaczy w ciągu ostatnich 14 dni byłeś w północnych Włoszech, Chinach, Korei Południowej, Iranie, Japonii, Tajlandii, Wietnamie, Singapurze lub Tajwanie lub kontaktowałeś się z osobą, która stamtąd wróciła – zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Zdrowia:
-
bezzwłocznie powiadom telefonicznie najbliższą stację sanitarno-epidemiologiczną;
wykaz telefonów alarmowych na terenie naszego województwa -http://www.wsse.gda.pl/aktualnosci-i-komunikaty/aktualnosci/1050-telefony-alarmowe-na-terenie-woj-pomorskiego-w-sprawie-koronawirusa
lub
-
zgłoś się bezpośrednio do oddziału zakaźnego lub oddziału obserwacyjno-zakaźnego, gdzie określony zostanie dalszy tryb postępowania medycznego.
W Trójmieście jest to: Pomorskie Centrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku przy ul. Smoluchowskiego 18, tel. 58 341 40 41 oraz Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej przy ul. Powstania Styczniowego 9B w Gdyni, tel. 58 699 85 78.
Dlaczego to jest takie ważne?
Na podstawie analizy genomu izolatów, wiadomo już, że nowy wirus jest spokrewniony z wirusami SARS-CoV i MERS-CoV z rodziny Coronaviridae, które wywołały epidemie w 2002 r i 2012 r. Jednocześnie obserwujemy, że obecna fala zachorowań wywołana koronawirusem różni się od poprzednich[8]. Osoby zarażone wirusem SARS-CoV-2, mogą być źródłem zakażenia dla innych, zanim pojawią się u nich takie objawy jak wysoka gorączka czy kaszel. Szacuje się, że w przypadku COVID-19, średnia liczba ludzi, które zaraża osoba zarażona w okresie zarażania, R0 wynosi 2,2. Dla sezonowej grypy wartość R0 = 1,28[9]
Większość tzn. około 82% zarażonych osób przechodzi chorobę COVID-19 łagodnie. Jednak u części populacji - u osób starszych lub obciążonych współistniejącymi chorobami takimi jak: choroby układu krążenia, cukrzyca, przewlekłe choroby układu oddechowego, nadciśnienie, nowotwory - obserwuje się ciężki przebieg choroby, który może prowadzić do śmierci. Śmiertelność w grupie osób powyżej 80. roku życia wynosi 14,8% (Światowe statystyki - coronavirus, Worldometer, https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-age-sex-demographics/).
Osoby, u których zarażenie będzie miało cięższy przebieg, będą wymagały hospitalizacji. Na miesiące zimowe – zwłaszcza luty - przypada w Polsce szczyt zachorowań na grypę sezonową. W ciągu poprzedniego tygodnia (16-22 lutego 2020 r.) w naszym kraju z powodu grypy lub podejrzenia do szpitali skierowano 1582 osoby, a 9 osób zmarło.
Jeśli nie powstrzymamy lub opóźnimy epidemii, w przypadku masowych zachorowań na COVID-19, dla osób, które będą potrzebowały opieki medycznej ze względu na ciężki przebieg infekcji może zabraknąć miejsc.
Dane dotyczące śmiertelności w epicentrum epidemii w Wuhan wskazują, że dostęp do opieki medycznej jest w takiej sytuacji krytyczny. Wskaźnik śmiertelności w Wuhan wynosi 5,8%, a na innych obszarach Chin – 0,7% (stan na 20 lutego 2020 r.)[10].
- Dalsze informacje:
- Strona Ministerstwa Zdrowia - https://www.gov.pl/web/zdrowie/co-musisz-wiedziec-o-koronawirusie
- Strona Narodowego Instytuty Zdrowia Publicznego – PZH - https://www.pzh.gov.pl/aktualnosci-dot-wirusa-sars-cov-2/
- CDC, Amerykański Ośrodek ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Situation Summary - https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/summary.html
- ECDC, Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób - https://www.ecdc.europa.eu/en/novel-coronavirus-china
- Strona z uaktualnianymi statystykami zachorowań na COVID-19 na świecie, także z informacja na temat sytuacji w poszczególnych krajach - https://www.worldometers.info/coronavirus/ , https://www.worldometers.info/coronavirus/covid-19-testing/
- Interaktywna mapa zachorowań na COVID-19 na świecieprzygotowana przez zespół Johns Hopkins University w USA -https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6
- JAMA, czasopismo – artykuły na temat koronowirusa, https://jamanetwork.com/journals/jama/pages/coronavirus-alert
- Lancet, https://www.thelancet.com/coronavirus
- Czasopisma wydawnictwa Elsevier, artykuły dotyczące bieżącej epidemii wywołanej SARS-CoV-2 dostępne za darmo, https://www.elsevier.com/connect/coronavirus-information-center
- Nierecenzowane artykuły naukowe dotyczące koronawirusa (są w trakcie ewaluacji przez ekspertów) z bazy medRxiv, https://www.medrxiv.org/search/coronavirus - w trakcie procesu recenzji
[1] Interim guidance for environmental cleaning in non-healthcare facilities exposed to SARS-CoV-2. ECDC Technical Report, 18 lutego 2020 r.
[2] Kampf, G. et al. Persistence of coronaviruses on inanimate surfaces and their inactivation with biocidal agents. Journal of Hospital Infection, 104: 246 – 251, 2020
[3] WHO, Coronavirus disease 2019 (COVID-19) Situation Report – 32, Data as reported by 21 February 2020
[4] Wong TW, Lee CK, Tam W, et al. Cluster of SARS among medical students exposed to single patient, Hong Kong. Emerg Infect Dis 2004;10(2):269-76.
[5] Liang Peng, Jing Liu, Wenxiong Xu, Qiumin Luo, Keji Deng, Bingliang Lin, Zhiliang Gao. 2019 Novel Coronavirus can be detected in urine, blood, anal swabs and oropharyngeal swabs samples. medRxiv 2020.02.21.20026179; doi: https://doi.org/10.1101/2020.02.21.20026179 .This article is a preprint and has not been peer-reviewed, dostęp 25-02-2020 r.
[6] Cai, G. Tobacco-Use Disparity in Gene Expression of ACE2, the Receptor of 2019-nCov. Preprints 2020, 2020020051 (doi: 10.20944/preprints202002.0051.v1).
[7] Lu, R. et al. Genomic characterisation and epidemiology of 2019 novel coronavirus: implications for virus origins and receptor binding. Lancet https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30251-8 (2020).
[8] Wu Z, McGoogan JM. Characteristics of and Important Lessons From the Coronavirus Disease 2019
(COVID-19) Outbreak in China: Summary of a Report of 72 314 Cases From the Chinese Center for Disease Control and Prevention. JAMA. Published online February 24, 2020. doi:10.1001/jama.2020.2648
[9] Biggerstaff, M., Cauchemez, S., Reed, C. et al. Estimates of the reproduction number for seasonal, pandemic, and zoonotic influenza: a systematic review of the literature. BMC Infect Dis 14, 480 (2014). https://doi.org/10.1186/1471-2334-14-480
[10] Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) [Pdf] - World Health Organization, Feb. 28, 2020